Το Ύψωμα 731

Οδοιπορικό μνήμης και τιμής στους πεσόντες του Υψώματος 731 στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο από την Περιφέρεια Θεσσαλίας

γράφει η δημοσιογράφος Μαρία Μπακλαβά-Στρατίκη

Ξεκινόντας αυτό το ταξίδι γνώριζα τόσα όσα είχα διαβάσει στα βιβλία. Επιστρέφοντας όμως νιώθω ότι ιστορία μόλις τώρα άρχισα να μαθαίνω ...

Στις 24 – 25 Σεπτεμβρίου 2011, η Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων Περιφέρειας Θεσσαλίας πραγματοποίησε διήμερη επίσκεψη στη Βόρεια Ήπειρο όπου είχα την τιμή να εκπροσωπήσω τόσο την Παγκόσμια Συνομοσπονδία Θεσσαλών «ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ» όσο και το Δήμο Χαϊδαρίου ως εκπρόσωπος του νομικού του προσώπου ΔΟΧΠΝΑ. 

Αισθάνομαι λοιπόν την ανάγκη να απεκδυθώ την άγνοια που είχα, αναλογιζόμενη τις δικές μου ευθύνες στο να ενημερώνω και τους άλλους, αλλά πρωτίστως να συμβάλλω στην έγερση και όσων μπορούν να δουν το ατομικό τους χρέος απέναντι σε εκείνους που έπεσαν μαχόμενοι για την Πατρίδα …

Εκείνων που οι ψυχές τους αποζητούν δικαίωση 70 και πλέον έτη …

Η εθνική εκκρεμότητα της ταφής των οστών των ηρώων μας έπρεπε να ηχεί στ΄ αυτιά μας σα συναγερμός … σαν καμπάνα πένθιμη …

Χιλιάδες αγωνιστές άταφοι και κάθε χωριό , κάθε κομμάτι γης της Βόρειας ηπείρου κρύβει στα σπλάχνα του μια ψυχή … ένα κέλευσμα … ένα γιατί …

Ελληνο-Ιταλικός πόλεμος

Χρονικά τα γεγονότα στο ύψωμα 731 κατά τον Ελληνο-Ιταλικό Πόλεμο συνέβησαν στη διάρκεια της λεγόμενης εαρινής αντεπίθεσης των Ιταλών, που έλαβε χώρα κυρίως κατά την περίοδο από 9 έως και 25 Μαρτίου 1941. Το εν λόγω ύψωμα βρίσκεται περί τα 20 χλμ. βόρεια της Κλεισούρας. Ήταν ένα από τα ισχυρότερα ερείσματα, που κατέλαβε ο Ελληνικός Στρατός κατά τους χειμερινούς αγώνες που προηγήθηκαν, κλειδί της όλης τοποθεσίας, στον κεντρικό τομέα της Αλβανίας. 

"Αν η Κρήτη υπήρξε ο τάφος των Γερμανών, το Ύψωμα 731 υπήρξε ο τάφος των Ιταλών". 

Τόσο σπουδαία ήταν η μάχη αυτή που άλλαξε το ρου της ιστορίας, μας είπε στην εκκλησία της Κλεισούρας μετά την επιμνημόσυνη δέηση, ο Υποστράτηγος ε.α. κ. Γεώργιος Βασιλείου και φανερά συγκινημένος μας μίλησε για τους «Αχιλλείς της Ρωμιοσύνης». Η απράμιλλη γενναιότητα και αυτοθυσία από το δυτικοθεσσαλικό 5ο Σύνταγμα (Τρικαλινοί - Καρδιτσιώτες) υπερασπιστών του Υψώματος 731 μόνο θαυμασμό και δέος προκαλεί ακόμη, σε φίλους και εχθρούς. Σε δεκάδες χιλιάδες υπολογίζονται οι οβίδες που έριξε την ημέρα αυτή το Ιταλικό πυροβολικό.Τέτοια ήταν η σφοδρότητα του βομβαρδισμού που στο ύψωμα 731 ανασκάπτονται τα πάντα, οι ηρωικοί όμως υπερασπιστές που δυσκολεύονταν να αναπνεύσουν από τον καπνό και τις φλόγες παραμείναν ακλόνητοι στις θέσεις τους. Ο χαμός των Θεσσαλών αγωνιστών αποτελεί μεγάλη τιμή και ευθύνη για όλους εμάς τους νεοέλληνες. Από τις χιλιάδες οβίδες (υπολογίζεται περί τις 100.000) το ύψωμα έγινε … 726μ.!

Όμως όσο το ύψωμα χαμήλωνε, τόσο ψήλωνε το ανάστημα των ηρώων στο πολλαπλάσιο! Οι ευρύτερη περιοχή δεν καλλιεργείται από τους κατοίκους γιατί θεωρείται «άκαρπη γη». Σα να ήθελε αυτή η γη μόνο τα οστά των ηρώων να δεχτεί … μόνο αυτά…΄

Σκοπός του ταξιδιού

Η επίσκεψή μας σ αυτά τα μέρη είχε διπλό σκοπό. Αφενός για να εκπληρώσουμε το χρέος μας προς τους προγόνους μας, αφετέρου να συμπαρασταθούμε ηθικά στους Βορειοηπειρώτες αδερφούς, των οποίων η τύχη εδώ και ένα τουλάχιστον αιώνα δοκιμάζεται σκληρά.Η είσοδος στη χώρα σού δημιουργεί ανατριχίλα βλέποντας τα διάσπαρτα «κουφάρια» των πυροβολείων. Από την άλλη η συνταξιδιώτισσά μας κ. Κουκοράβα από τη Ράξα Τρικάλων, που δε γνώρισε ποτέ πατέρα και ήρθε για να τον αναζητήσει ανάμεσα στα διάσπαρτα οστά των πεσόντων, κρατώντας τη φωτογραφία του …

Ακόμη ηχεί στ΄ αυτιά μου η κουβέντα του προέδρου της κοινότητας της Δερβιτσάνης κ. Φώτη Γκούτσου που είπε: «όταν έρχεστε εδώ δεν νιώθουμε ορφάνια! Αλλά έχουμε ένα παράπονο, θέλουμε να γραφτούμε Έλληνες επιτέλους, θα πεθάνουμε και δεν θα έχουμε την Ελληνική ταυτότητα … για να είμαστε περήφανοι κι εμείς …»

Εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι η ζωή των Βορειοηπειρωτών αδερφών μας δεν είναι εύκολη.

  

Το να είσαι Έλληνας εκεί που στοίχειωσε το καθεστώς του Χότζα, να μιλάς τη μητρική σου γλώσσα και να είσαι ορθόδοξος Χριστιανός δεν είναι αυτονόητο δικαίωμα, είναι κατόρθωμα που δυστυχώς κάποιοι το πληρώνουν με τίμημα της ζωής τους ακόμη και σήμερα. Σχεδόν καθημερινά, είτε απροκάλυπτα, είτε λιγότερο φανερά, κάποιοι συντηρούν το βαθύ αλβανικό μισελληνισμό και την αλβανική προκλητικότητα, που δυστυχώς σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό υπάρχει. Όμως παρόλες τις δυσκολίες το ηθικό τους δεν εκάμθη. Δεν λυγίσανε διότι αντλούσανε την δύναμη τους από τα κατορθώματα και τους άθλους αυτής της γενεάς Ελλήνων του ΄40 και την κρυφή ελπίδα ότι κάποτε η μητέρα Ελλάδα θα έδινε ένα τέλος και μια λύση στην αδικία που υπέστησαν.

Η επίσκεψή μας στη κωμόπολη της Χειμάρρας και συγκεκριμένα στο Κάστρο που στέκει μεγαλεπήβολα πάνω από τη θάλασσα του Ιονίου πελάγους, μας έδωσε δύο ανατριχιαστικά στοιχεία που μαρτυρούν όλα τα παραπάνω. 

Το ένα είναι το άγαλμα του νεαρού από την Χειμάρρα Αριστοτέλη Γκούμα που δολοφονήθηκε πέρυσι γιατί μιλούσε Ελληνικά… το άλλο είναι η εκκλησία που βρίσκεται μέσα στο κάστρο και που κάθε τόσο βανδαλίζεται… 

Ευτύχημα ήταν για όλους εμάς να έχουμε συνταξιδιώτισσα και ξεναγό μας την Ελεονώρα Κοκαβέση που κατάγεται από τη Χειμάρρα της διχοτομημένης Ηπείρου και το 1996 ως μέλος της Βουλής των Εφήβων υπογράμμισε την Ελληνικότητά της συγκλονίζοντας το πανελλήνιο με την τοποθέτησή της σχετικά με την κατάσταση στη γειτονική χώρα. Η ίδια ως ανήλικη φυλακίστηκε μαζί με τον αδελφό της επειδή έγραψαν συνθήματα στους δρόμους της Χειμάρρας για το δικαίωμά τους να έχουν Ελληνικό σχολείο. «Η καταγωγή μας είναι όπως και το όνομά μας …δεν αλλάζει. Ξυπνάγαμε στις 4 τα ξημερώματα για να ακούσουμε από την ΕΡΤ τον Εθνικό Ύμνο και τη λειτουργία». Για να καταλήξει με απορία, γιατί πλέον δεν ακούγεται…;

Αλησμόνητο θα μου μείνει αυτό το προσκύνημα και ελπίζω κι εύχομαι κάθε χρόνο να είμαστε και περισσότεροι. «Να ακούμε καλά το όνομά σας …», μας ευχήθηκαν όπως συνηθίζουν οι Βορειοηπειρώτες και μας αποχαιρέτισαν …

Όσο για μας τους σύγχρονους νεοέλληνες, ο Νομπελίστας ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης τοποθετήθηκε με το πιο ανάγλυφο τρόπο: «Στο περιγιάλι το κρυφό διψάσαμε το μεσημέρι μα το νερό γλυφό … πήραμε τη ζωή μας λάθος κι αλλάξαμε ζωή …»